• آخرین محصولات :

  • طبقه بندی مواد زائد جامد شهری :


طبقه بندي مواد زايد جامد (Tupe of solid wastes)

عبارت مواد زايد جامد (solid wastes) به مجموعه مواد ناشي ازفعاليت هاي انسان و حيوان كه معمولا جامد بوده و به صورت ناخواسته و يا غير قابل استفاده دور ريخته مي شوند اطلاق مي گردد. اين تعريف به صورت كلي در برگيرنده همه منابع، انواع طبقه بندي ها، تركيب و خصوصيات مواد زايد بوده و به سه دسته كلي زباله هاي شهري، زباله هاي صنعتي وزباله هاي خطرناك تقسيم مي گردند : 1 ـ زباله هاي شهري در نشريات و كتب از تعاريف و طبقه بندي هاي مختلفي براي توضيح اجزاء مواد زايد جامد شهري استفاده شده است. تعاريف ارائه شده در زير مي تواند به عنوان يك راهنما براي شناسايي اجزاء مواد زايد شهري مورد استفاده قرار گيرد .
زايدات غذائي به قسمت فسادپذير زباله كه معمولا از زايدات گياهي، تهيه و طبخ و يا انبار كردن مواد غذايي بدست مي ايد، اطلاق مي شود. كمّيت پس مانده هاي غذايي در طول سال متغير بوده و در ماه هاي تابستان، كه مصرف ميوه و سبزي بيشتر است، به حداكثر مي رسد. پس مانده هاي غذايي مهمترين قسمت زباله است، چرا كه از يك سو به دليل تخمير و فساد سريع، بوهاي نامطبوع توليد كرده و محل مناسبي براي رشد و تكثير مگس و سايرحشرات و جوندگان است و از سوي ديگر به دليل قابليت تهيه كود از آن (كمپوست) حائز اهميت است. قابل ذكر است كه ميزان پس مانده هاي فسادپذير در زباله هاي شهري ايران بين 35 تا 76 درصد گزارش شده است. آشغال به قسمت فساد ناپذير زباله به جز خاكستر گفته مي شود. آشغال در زباله معمولا شامل كاغذ، پلاستيك، قطعات فلزي، شيشه، چوب و موادي از اين قبيل مي شود. آشغال را مي توان به دو بخش قابل اشتعال و غيرقابل اشتعال تقسيم كرد. خاكستر باقيمانده حاصل از سوزاندن زغال، چوب و ديگر مواد سوختني كه براي مقاصد صنعتي، پخت و پز و يا گرم كردن منازل بكار مي رود گفته مي شود. زايدات ناشي از تخريب و ساختمان سازي به زايدات حاصل از تخريب ساختمان، تعمير اماكن مسكوني، تجاري، صنعتي، و يا ساير فعاليت هاي ساختمان سازي اطلاق مي شود. زايدات ويژه اين قسمت از زباله ها شامل مواد حاصل از جاروب كردن خيابان ها و معابر، برگ درختان، اجساد حيوانات مرده و موادي كه از وسايل نقليه به جاي مانده است مي شود. 2 ـ2 ـ زباله هاي صنعتي زباله هاي صنعتي، مواد زايد ناشي از فعاليت هاي صنعتي هستند ومعمولا شامل فلزات، مواد پلاستيكي، مواد شيميايي و بالاخره زباله هاي ويژه و زباله هاي خطرناك هستند. كه عمل جمع آوري، حمل و نقل و دفع آن ها ضوابط خاص و مقررات ويژه اي را به خود اختصاص داده است. 2 ـ3 ـ زباله هاي خطرناك مواد زايد خطرناك، مواد زايد جامد يا مايعي هستند كه به علت كمّيت، غلظت و يا كيفيت فيزيكي، شيميايي و يا بيولوژيكي مي توانند باعث افزايش ميزان مرگ و مير و يا بيماري هاي بسيار جدي شوند. براساس تعريف آژانس حفاظت محيط زيست Environmental Protection Agency : EPA)) زباله هاي خطرناك به مواد زايد جامدي اطلاق مي شود كه بالقوه خطرناك بوده و يا اينكه پس از طي مدت زماني موجبات خطر را براي محيطزيست، فراهم مي كنند. زباله هاي خطرناك معمولا يكي از مشخصات قابليت انفجار، احتراق، خوردگي، واكنش پذيري و سمي را دارا بوده و اغلب تحت عنوان مواد زايد راديواكتيو، پس مانده هاي شيميايي، زايدات قابل اشتعال، زايدات بيولوژيكي و مواد منفجره دسته بندي مي شوند : از منابع عمده زايدات بيولوژيكي، بيمارستان ها، آزمايشگاه ها و مراكز تحقيقات پزشكي هستند. زباله هاي بيمارستاني به دليل آنكه حاوي زايدات پاتولوژيكي، مواد زايد راديواكتيو، زايدات دارويي، مواد زايد عفوني، مواد زايد شيميايي و بعضا ظروف مستعمل تحت فشار هستند، از منابع عمده، زباله هاي خطرناك در شهرها محسوب مي شوند. تكنولوژي جمع آوري، دفع و يا احياي اين مواد در مقايسه با زباله هاي شهري و خانگي تفاوت بسيار دارد و بايد جداگانه مورد توجه قرار گيرد. 2 ـ4 ـ زباله ها بيمارستاني زباله هاي بيمارستاني شامل موادي هستند كه با توجه به نوع كار و وظيفه در هر بخش متفاوت است. مثلا زباله بخش عفوني يا اطاق عمل با مواد زايد آزمايشگاه يا بخش راديولوژي تفاوت محسوسي دارد و طبق يك بررسي، زباله بخش هاي مختلف بيمارستان ها به هفت گروه تقسيم مي شوند : الف ـزباله هاي معمولي بيمارستان عموما شامل زباله هاي مربوط به بسته بندي مواد و ديگر زباله هاي پرسنل شاغل در بيمارستان و خوابگاه هاي آن هاست. ب ـزباله هاي پاتولوژيكي شامل بافت ها، ارگان ها، قسمت هاي مختلف بدن، پنبه هاي آغشته به خون و چرك و مواد دفعي بدن همچون نمونه هاي مدفوع و ادرار و غيره جزو اين گروه از مواد زايد محسوب مي شوند. ج ـ مواد زايد راديواكتيو شامل جامدات، مايعات و گازها بوده و در برخي از بخش ها و آزمايشگاه هاي بيمارستان ها وجود دارند كه جمع آوري و دفع آن ها داراي خصوصيات ويژه اي است. د ـمواد زايد شيميايي شامل جامدات، مايعات و گازهاي زايد مي باشد كه به وفور در بيمارستان ها وجود دارد، در بخش هاي تشخيص و آزمايشگاه ها ماحصل نظافت و ضد عفوني بيمارستان، وسايل و ابزار تنظيف و ضدعفوني به انضمام داروها و وسايل دور ريختني اطاق عمل بخش ديگري از اين فضولات را تشكيل مي دهند. مواد زايد شيميايي ممكن است خطرناك باشند. فضولات شيميايي خطرناك در سه بخش زير تقسيم بندي مي شوند: فضولات سمي : اين فضولات با PH كمتر از 2 (به شكل اسيدي) و بالاتر از 12 (به حالت قليايي) در زباله هاي بيمارستاني وجود دارند. بخشي از داروهاي اضافي و يا فاسد شده، جزو اينگونه فضولات به حساب مي ايند. مواد قابل احتراق : شامل تركيبات جامد، مايع و گازي شكل. مواد واكنش دهنده و موثر : در ساير فضولات كه تا حدودي در زباله هاي بيمارستاني قابل تشخيص هستند. از فضولات شيميايي بي خطر مي توان قندها، اسيدهاي آمينه و برخي از نمك هاي آلي و معدني را نام برد. اسيدهاي آمينه و نمك هاي شيميايي نظير نمك هاي سديم، منيزيم، كلسيم، اسيد لاكتيك، انواع اكسيدها، كربنات ها، سولفات ها و فسفات ها قسمتي از مواد زايد شيميايي هستند. ه ـمواد زايد عفوني اين مواد شامل جِرم هاي پاتوژن در غلظت هاي مختلف هستند كه مي توانند به سادگي منجربه بيماري شوند. منشاء آن ها ممكن است پس مانده هاي آزمايشگاهي، جراحي و اتوپسي بيماران عفوني باشد. وسايل آغشته به جرم هاي عفوني در بيمارستان، شامل دستكش، وسايل جراحي، روپوش، لباس هاي بلند جراحي، ملحفه و غيره است. اين زباله ها تقريبا 10% كل زباله هاي بيمارستاني را تشكيل مي دهند. از وسايل جراحي سرنگ ها، اره هاي جراحي، شيشه هاي شكسته، كاردهاي كوچك جراحي و غيره را مي توان در يك دسته بندي خاص منظور كرد. و ـمواد زايد دارويي شامل داروهاي پس مانده، محصولات جانبي درمان و داروهاي فاسد شده يا مواد شيميايي هستند كه تا حدود زيادي در زباله هاي بيمارستاني وجود دارد. ز ـظروف مستعمل تحت فشار ظروفي مثل قوطي هاي افشانه (آئروسُل)، گازهاي كپسوله شده و غيره كه اگر براي از بين بردن آن ها از دستگاه هاي زباله سوز، استفاده شود موجب بروز خطر مي شود زيرا در پاره اي از موارد داراي قابليت انفجار هستند. ـ منبع توليد زباله هاي شهري توجه به منابع توليد همراه با آگاهي از تركيب و نرخ توليد زباله، اساس مديريت مواد زايد جامد را تشكيل مي دهد. از بررسي هاي انجام شده در اين زمينه چنين نتيجه گيري مي شود كه نوع زباله توليد شده در هر شهر و منطقه در ارتباط مستقيم سيستم فعاليت، اماكن توليد و نحوه زندگي مردم است. وجود قطب هاي صنعتي، ساخت و سازها و ديگر عوامل توليد زباله تاثير اساسي مدفوع و تركيبات مختلف مواد زايد جامد و در نتيجه سيستم هاي مديريتي آن دارد (3). آلودگي هاي آب آب شرط اصلي ادامه حيات در جهان است، كلمه آباداني در زبان فارسي از آب گرفته شده كه خود عامل مهمي در جهت عمران و بهسازي مناطق كشور به شمار مي رود. سرعت افزايش جمعيت، بهبود سطح بهداشت و پيشرفت هاي صنعتي در سطح جهان بيش از پيش باعث محدود شدن منابع آب شده است، اما بايد قبول كرد كه دنيا تشنه است و اين تشنگي يك تصور شاعرانه و خيال نيست بلكه يك حقيقت مسلم است.در كشور ما مسئله كمبود آب مخصوصا چه در امر صنعت و چه در امركشاورزي مشكلات فراواني را به بار آورده است. مصرف زياد از حدّ آب در شهرها و اسراف هاي بي رويه در هر زمينه نيز تشديد كننده اين مشكل است. گرمسير بودن مناطق مختلف كشور و عدم وجود منابع آب كافي از يك سو و عدم كنترل آلودگي آب به وسيله تخليه فاضلاب ها و زباله هاي شهري و صنعتي از سوي ديگر تاثير زيانبخشي در اقتصاد و بهداشت جامعه ما دارد. همچنين تخليه مواد زايد جامد و مايع (زباله و فاضلاب ها) در محيط به وسيله جاري شدن آب هاي سطحي اعم از جويبارها، رودخانه ها و ديگر آب هاي حاصل از بارندگي به نقاط مختلف موجب انتشار آلودگي مي گردند و اين در حاليست كه متاسفانه در بعضي از شهرهاي ما دفع بي رويه زباله اكثرا به وسيله تخليه مواد به جويبارها صورت مي گيرد و يا دفن غير بهداشتي آن در سراشيبي ها و ديگر اماكن كه مخالف ضوابط حفاظت آب هاي زيرزميني است انجام مي شود كه از نظر بهداشت محيط كاملا خطرناك است. مخصوصا اينكه محل تخليه و يا دفن در خاك هاي سبك شني و يا در حوالي رودخانه ها و چشمه سارها باشد. جوندگان سالم سازي محيط بخصوص كنترل زباله ها چه در امر جمع آوري و چه در دفع بهداشتي آن ها مفيدترين راه مبارزه با جوندگان مي باشد و بديهي است كه يكي از خطرناكترين مضرات عدم توجه به دفع زباله نشو و نما و انتشار موش در شهرها است. خطر ازدياد موش در شهرها را نمي توان به سادگي با هيچ بودجه اي جبران نمود. موش هاي خانگي و جوندگان ديگر به طرز وسيع و دامنه داري در جهان پراكنده و در جوار انسان ها زندگي مي كنند. از اين نظر اينگونه موجودات بالقوه ناقل بسياري از بيماري هاي انساني هستند. ناراحتي هاي حاصل از موش ها از يك گاز گرفتگي ساده تا تب تيفوس و طاعون متفاوت است. بيماري لپتوسپيروز در نتيجه تغذيه مواد غذايي آلوده به مدفوع موش بيمار و با استحمام در آب آلوده و يا در تماس مستقيم با موش آلوده، به وجود مي ايد. موش مي تواند در انتقال بيماري هايي چون اسهال آميبي و انتقال كرم كدو و تريشين نيز به طور غيرمستقيم، نقش مهمي ايفاء كند. موش و ساير جوندگان براي توليد مثل و ازدياد جمعيت خويش به سه چيز احتياج دارند، غذا، آب و پناهگاه كه هر سه در اغلب موارد در زباله هاي شهري وجود دارد. مگس : خطرات ناشي از وجود مگس براي انسان و عموم حيوانات اهلي بر همه روشن است، مگس خانگي(Mussca domestica) مخصوصا از نظر انتشار بسياري از باكتري هاي بيماريزا قابل اهميت مي باشد. اصولا بيش از 50-40 هزار نوع مگس در اين زمان شناسايي شده ولي نام گذاري همه آن ها به اتمام نرسيده است. بر اساس مطالعات انجام شده در صحرا و آزمايشگاه انتشار بسياري از امراض همچون اسهال هاي آميبي و باسيلي، تراخم، حصبه و شبه حصبه، وبا، سِل، جذام، طاعون و سياه زخم به وسيله مگس امكان پذير است. اين حشره به وسيله پُرزهاي چسبنده و مژك هاي فراوان بدن خود با نشستن بر روي مدفوع انسان و حيوان و بسياري از كثافات و زباله ها ميكروب هاي مختلف را از طريق تماس مستقيم بدن انسان و يا اغذيه مورد نياز او به محيط زندگي وارد نموده و به طور مكانيكي باعث انتقال بيماري ها به موجود زنده ديگري مي گردد.ساختن مستراح هاي بهداشتي در شهر و روستا و حفظ محيط زيست ازپهن و ديگر فضولات فساد پذير انساني و حيواني نيز از جمله عواملي است كه باعث جلوگيري از توليد و رشد لارو مگس خواهد شد. مواد زايد صنعتي اعم از فرآورده هاي گياهي، ميوه ها، فضولات كشتارگاه ها و غيره چه در شهرها و چه در مراكز توليد و مصرف مي تواند محل پرورش لارو (كرمينه) مگس قرار گيرد. در صورتي كه روش دفع زباله به صورت تلنبار كردن در فضاي آزاد باشد كرمينه مگس در داخل زباله كه از نشر حرارت، رطوبت و مواد غذايي مناسب ترين محيط به شمار مي رود رشد و نمو كرده و پس از رسيدن زمان بلوغ به منازل و اماكن مجاور پرواز مي نمايد. قدرت پرواز مگس تا حدود 20 كيلومتر مشخص شده است .
نوشته شده توسط مریم اسعدی